Kolagen – Jaka jest jego rola w organizmie – Właściwości, Skuteczność, Działanie Kolagenu

Kolagen to podstawowe białko budulcowe. Mają go wszystkie organizmy zwierzęce, w tym także ludzie, a choć jest on kojarzony głównie ze stawami i preparatami usuwającymi zmarszczki, to jego rola w organizmie jest znacznie szersza. Nie ma przesady w stwierdzeniu, że kolagen jest niezbędny do życia, jednak już w stosunkowo młodym wieku zaczyna się odczuwać jego niedobory. Można to zmienić dzięki odpowiedniej diecie albo suplementacji, choć trzeba się liczyć z tym, że taka kuracja wymaga cierpliwości.

Czym jest kolagen? Jaka jest jego rola w organizmie?

Jakie są rodzaje kolagenu?

Obecnie wyróżnia się blisko trzydzieści typów kolagenu. Te najważniejsze dla człowieka to:

• kolagen typu I, który znajduje się w stawach, skórze, zębach i kościach, stanowiący blisko 90 procent kolagenu w ciele człowieka;
• kolagen typu II, który występuje w chrząstce;
• kolagen typu III, podobny do tego typu I, zlokalizowany przede wszystkim w mięśniach, skórze i kościach;
• kolagen typu V, który znajduje się w mięśniach gładkich oraz naczyniach krwionośnych;

Pozostałe typy kolagenu znajdują się w rogówce oka, mięśniach szkieletowych, mózgu, nerkach, sercu, macicy oraz w wielu innych narządach i tkankach.

Poczytaj też: Jak skutecznie zwalczyć nadwagę?

Jakie są właściwości kolagenu?

Kolagen ma za zadanie utrzymać strukturalną integralność tkanki łącznej, dzięki czemu narządy w organizmie człowieka mogą funkcjonować bez zarzutu. Kolagen wypełnia przestrzeń, jaka znajduje się między komórkami, jest więc jest go dużo, tkanka ma sprężystą, zwartą i gęstą strukturę, co objawia się chociażby w gładkiej, elastycznej skórze bez zmarszczek. Kolagen potrafi także wiązać wodę w komórkach, bierze udział w regeneracji komórek, przyspiesza gojenie ran i zrastanie uszkodzonych tkanek, odpowiada za prawidłowe krzepnięcie krwi, pomaga kościom prawidłowo się zrosnąć po złamaniu.

Kolagen poprawia także wchłanianie składników mineralnych dostarczanych w diecie, dzięki czemu kości lepiej rosną, zęby są mocniejsze, włosy, skóra i paznokcie nie mają ubytków, następuje poprawa wzroku i nawilżenie gałki ocznej.

Zastosowanie kolagenu

Ze względu na to, jak szybko pojawiają się ubytki kolagenu w organizmie, jest wiele metod na dostarczenie go do organizmu by te braki wypełnić. Naturalny kolagen powszechnie się wykorzystuje w nowoczesnej medycynie, przede wszystkim do leczenia tkanek i kości. Z kolagenu produkuje się także niektóre narzędzia chirurgiczne oraz opatrunki, dzięki którym rzadziej dochodzi do infekcji, a powstałe rany szybciej się goją. W stomatologii kolagenem uzupełnia się braki w tkankach, kolagen można nawet wykorzystać w zabiegach okulistycznych.

W powszechnej świadomości kolagen znany jest jednak przede wszystkim jako idealny środek odmładzający. Kolagen może być podawany iniekcyjnie, w zastrzykach, co pomaga wypełnić zmarszczki i bruzdy, poprawia owal twarzy, modeluje ładniejszy kształt ust. Kolagen lepiej się wchłania niż na przykład botoks, nie jest też substancją toksyczną, choć musi być zawsze podawany w prawidłowo wyliczanych dawkach, przez wykwalifikowanego kosmetologa albo lekarza.

Z kolagenem są też różnego rodzaju preparaty kosmetyczne, aplikowane na skórę, jak maski, żele, kremy, płatki kolagenowe, one jednak głównie ograniczają utratę wody – kolagen to duża cząsteczka, dlatego nie jest w stanie przejść przez warstwę naskórka do skóry właściwej. Lepsze pod tym względem są doustne suplementy diety, dzięki którym można poprawić wygląd skóry i stawów, zredukować rozstępy, wzmocnić włosy i paznokcie, opóźnić starzenie.

Gdzie można znaleźć kolagen?

Jeśli chodzi o naturalne źródła kolagenu, to są nim wołowina, wieprzowina, ryby i owoce morza. Kolagen wołowy i wieprzowy pochodzi ze skóry, ścięgien, kości i chrząstek, kolagen rybi pozyskuje się ze skóry, płetw, łusek i kości. Kolagen morski jest oceniany przez specjalistów wyżej, ze względu na lepszą wchłanialność i mniejsze ryzyko wystąpienia alergii.

Kolagen morski, taki jaki znajduje się w suplemencie Collixir, poleca się głównie w przypadkach, kiedy kuracja ma odmłodzić skórę i spłycić zmarszczki, natomiast ten pozyskiwany z ssaków jest lepszy przy wzmacnianiu stawów oraz mięśni.

Dieta kolagenowa jest dość trudna do wdrożenia, ponieważ kolagen znajduje się nie w mięsie, tylko w podrobach, łapkach, ścięgnach, skórkach, chrząstkach. Nie jest to szczególnie zdrowe jedzenie, ponieważ takie produkty są kaloryczne i do tego mogą podwyższyć cholesterol, dlatego spożywanie ich w większych ilościach warto wcześniej skonsultować z dietetykiem albo lekarzem. Lepszym rozwiązaniem są wywary z tych produktów, bogate w żelatynę, które mogą być podstawą do zupy czy sosu. Suplementy diety z kolagenem zawierają podobne albo nawet większe dawki kolagenu, a nie mają one przy tym negatywnych skutków – hydrolizaty kolagenowe nie są kaloryczne ani nie podnoszą cholesterolu czy cukru we krwi, do tego bardzo dobrze się wchłaniają.

Czy lepiej przyjmować kolagen sam, czy z innymi składnikami?

Jeszcze inny składnik, jaki może występować obok kolagenu, to kwas hialuronowy. Tak samo jak kolagen, występuje on naturalnie w ludzkim ciele, ale z wiekiem w coraz mniejszych ilościach. Kwas hialuronowy zatrzymuje wilgoć w komórkach i przyspiesza regenerację, co razem z kolagenem daje doskonałe wyniki, i to już po kilkutygodniowej suplementacji. Podobny efekt zapewni koenzym Q10.

Jaka jest właściwa dawka kolagenu?

Kolagen jest potrzebny, ale w za dużych ilościach będzie szkodliwy. W naturalnym stanie bardzo rzadko dochodzi do tego, by organizm wytwarzał nadmiar kolagenu, za to suplementacją można całkiem prosto doprowadzić do przedawkowania, co skutkuje między innymi włóknieniem tkanek, bliznowaceniem, niewydolnością niektórych narządów. Optymalna dawka dobowa to około 500-1000 mg kolagenu.

Kto może przyjmować kolagen?

Kolagen stosuje się w starszym wieku, kiedy widać już efekty starzenia, zmarszczki, obwisłą skórę. Suplementowanie kolagenu pomaga nie tylko na zmarszczki, ale i na stawy, warto jednak zwrócić wtedy uwagę na to, jaki konkretnie typ kolagenu znajduje się w danym preparacie. Do suplementowania kolagenu zachęca się często osoby mające problemy z układem mięśniowo-szkieletowym oraz osobom bardzo intensywnie uprawiającym sport, co przyczynia się do zwiększonego zużycia chrząstki. Suplementy z kolagenem przydadzą się też osobom pracującym ciężko fizycznie.

W jakim wieku można zacząć suplementowanie kolagenu?

Na pewno nie powinny po takie produkty sięgać osoby nieletnie, ale warto pamiętać, że spadek stężenia kolagenu zaczyna się już po 25 roku życia. Oczywiście, w tym wieku jeszcze nie widać wielkiego pogorszenia kondycji skóry, dlatego suplementy dla osób młodych powinny mieć nieco niższą zawartość kolagenu. Większe zapotrzebowanie na kolagen rośnie po 50 roku życia, kiedy produkcja tego cennego białka spada o blisko 40 procent. U kobiet proces starzenia skóry i osłabienia stawów ma też duży związek z menopauzą, dlatego dobrze jest kolagen brać profilaktycznie jeszcze nim menopauza się zacznie.

Jakie są objawy braku kolagenu?

Brak kolagenu to gorzej wyglądająca skóra – zaczyna ona zwisać, owal twarzy robi się rozmyty, ciało nie jest tak sprężyste, coraz trudniej zapewnić optymalne nawilżenie cery. Gorzej wyglądają także włosy i paznokcie, które stają się łamliwe, bez połysku, słabsze. Ubytki kolagenu mocno się uwidaczniają w kondycji stawów – jeśli brakuje tego białka, chrząstka nie może się zregenerować, więc stawy bolą, sztywnieją, łatwiej jest kontuzję. Ponadto niewystarczająca ilość kolagenu oznacza ogólny spadek kondycji, przemęczenie, obniżoną odporność, zaburzenia hormonalne.

Komu najbardziej grozi brak kolagenu?

Tak naprawdę czeka to wszystkich, bo spadek produkcji kolagenu to po prostu efekt starzenia się organizmu. Nie u wszystkich jednak zachodzi to w dokładnie takim samym tempie. Styl życia ma spory wpływ na jakość kolagenu oraz to, ile dokładnie nasz organizm jest w stanie go wyprodukować. Ze względów genetycznych kolagenu może brakować już dzieciom, które z tego powodu wolniej rosną. Również u sportowców oraz osób pracujących fizycznie zapotrzebowanie na kolagen jest nieco wyższe, więc jeśli nie dostarczy się go dietą bądź suplementacją, szybciej będą odczuwalne skutki jego niedobory.

Problemy z niedostatkiem kolagenu mają także osoby otyłe – duża masa ciała obciąża kości i stawy, przez co chrząstka intensywniej się zużywa, ale już nie potrafi się dostatecznie szybko zregenerować. Suplementowanie kolagenu może być też konieczne przy diecie wegetariańskiej – dodatkowym utrudnieniem jest tutaj fakt, że nie da się kolagenu pozyskać z roślin. Do przedwczesnej utraty kolagenu przyczynia się także stosowanie kiepskich kosmetyków albo zaniedbywanie właściwej pielęgnacji skóry, nadmierna ekspozycja na słońce i niestosowanie kremów ochronnych, dieta uboga w przeciwutleniacze, przebywanie w zanieczyszczonym środowisku.

Jak wybrać sposób uzupełnienia niedoboru kolagenu?

Ponieważ kolagen nie wchłania się przez skórę, na zmarszczki najlepsze będą preparaty doustne, w formie proszku albo kapsułek. Również na stawy zaleca się przede wszystkim suplementy doustne, głównie z kolagenem typu II, który przyswaja się właśnie przez chrząstkę i kości. Pod nadzorem lekarza, w tych trudniejszych przypadkach, optymalnym rozwiązaniem mogą być zastrzyki z kolagenem – absolutnie nie wolno takich zabiegów przeprowadzać samodzielnie, bo zwykle kończy się to poważnymi skutkami ubocznymi.

Kolageny rybie oceniane są najwyżej, ale i tak kluczowa jest dawka kolagenu – jeśli produkt ma naprawdę zadziałać, nie powinno być to mniej niż 5 gram kolagenu na dzień. Osoby, które nie lubią tabletek, docenią ampułki do picia, wygodny jest też proszek, który można dodać do dowolnego napoju.